To Κέντρο Ημερήσιας Φροντίδας Ενηλίκων ΑΜΕΑ Κοινοτήτων Διαμερίσματος Μόρφου αποτελεί ένα από τα εγχειρήματα της ευρύτερης περιοχής που λειτουργούν με επαγγελματισμό, καινοτομία και δεν ευνοούν μόνο τα εξυπηρετούμενα άτομα, αλλά και την ίδια τη τοπική κοινωνία. Εξυπηρετεί ή εξυπηρετούσε άτομα που δεν προέρχονται μόνο από το Σύμπλεγμα Κοινοτήτων Ε’ (δηλαδή τα χωριά της Δυτικής Μόρφου και της Βόρειας Πιτσιλιάς), αλλά και από κοινότητες πέραν αυτού, πιο απομακρυσμένες.
Συνέντευξη: Γιώργος Τάττης
Τα ζητήματα ένταξης και ενσωμάτωσης ατόμων με αναπηρία απασχολούσαν πάντοτε τις κρατικές πολιτικές, άλλοτε λιγότερο άλλο περισσότερο, άλλοτε επιφανειακά και άλλοτε ουσιαστικότερα. Ωστόσο, τέτοια άτομα σε μικρές κοινωνίες ή κοινότητες, φέρουν πάντοτε το στίγμα ή προσεγγίζονται με όρους ταμπού, ενώ, πολλές φορές αυτά τα άτομα βιώνουν την περιθωριοποίηση ή τον έμμεσο και άμεσο χλευμασμό. Την ίδια στιγμή, οι οικογένειες αυτών των ατόμων περνούσαν το δικό τους Γολγοθά, αφενός γιατί η στοχευμένη κρατική ή κοινοτική παρέμβαση ήταν απούσα και αφετέρου, γιατί η προσωπική και επαγγελματική ανέλιξη των ατόμων της υπόλοιπης οικογενείας περνούσε σε δεύτερη μοίρα.
Η Θάλεια Ευδοκίμου, τα τελευταία οκτώ χρόνια έδωσε το δικό της στίγμα στην οργάνωση και εξέλιξη του κέντρου, από τη θέση της Διευθύντριας. Λίγο πριν αποχωρήσει από τη θέση αυτή για μία νέα επαγγελματική ευκαιρία, παραχώρησε συνέντευξη στην Εφημερίδα Δυτικής Λευκωσίας – West Nicosia News, με σκοπό να προωθηθούν οι δράσεις, οι λειτουργικές δυσκολίες, αλλά και οι νέες ανάγκες του Κέντρου. Ταυτόχρονα, διαβάζοντας αυτή τη συνέντευξη, κάποιος μπορεί να έρθει σε επαφή με τους σύγχρονους όρους που χρησιμοποιούνται για τα άτομα με αναπηρία και την κοινωνική τους ένταξη, καθώς πολλές φορές, η χρήση της γλώσσας δομικά εμπεριέχε αποκλεισμούς και λαθεμένες αντιλήψεις. Τέλος, διαφαίνεται η ανάγκη για στήριξη, με σκοπό την ολοκλήρωση κάποιων εργασιών ή στόχων, όπως η αγορά ενός λεωφορείου, η δημιουργία υποστηρικτικών κατοικιών διαβίωσης, αλλά και η διεύρυνση και προώθηση δράσεων οικονομικής ενίσχυσης.
Πες μας λίγα λόγια για εσένα και την επαγγελματική σου ενασχόληση και κατάρτιση.
Είμαι η Θάλεια Ευδοκίμου και κατοικώ στην Περιστερώνα, είμαι κοινωνική λειτουργός με μεταπτυχιακό στην κοινωνική διοίκηση. Από τα πρώτα χρόνια των σπουδών μου, είχα την τιμή να διακριθώ για τις επιδόσεις μου και να λάβω υποτροφίες σε όλα τα χρόνια. Τα τελευταία οκτώ χρόνια υπηρέτησα ως Διευθύντρια στο Κέντρο Ημερήσιας Φροντίδας Ενηλίκων Α.Μ.Ε.Α Συμπλέγματος Κοινοτήτων Διαμερίσματος Μόρφου.
Για τέσσερα χρόνια ήμουν διορισμένη από τη Κυπριακή Δημοκρατία ως Γραμματέας του Συμβουλίου Κοινωνικών Λειτουργών Κύπρου, μια εθελοντική θέση που με δίδαξε πολλά και με βοήθησε να εξελιχθώ επαγγελματικά και προσωπικά. Η εμπειρία αυτή με ενδυνάμωσε και με προετοίμασε για νέες προκλήσεις στον τομέα μου. Επίσης, από το 2015 είμαι μέλος στο Σύνδεσμο Κοινωνικών Λειτουργών Κύπρου. Σε λίγες μέρες αναλαμβάνω καθήκοντα διευθύνοντος ατόμου στη Στέγη Ηλικιωμένων Αγία Τριάδα στον Αστρομερίτη, κάτι που με γεμίζει με ενθουσιασμό και αίσθημα ευθύνης.
Εκτός από την επαγγελματική μου πορεία, αγαπώ να αναζητώ τρόπους που να συνδυάζουν την επαγγελματική μου ανάπτυξη με τη δημιουργία ουσιαστικών σχέσεων με τους ανθρώπους γύρω μου. Είμαι επίσης μητέρα ενός παιδιού, και προσπαθώ να ισορροπώ την επαγγελματική και προσωπική μου ζωή, δίνοντας πάντα προτεραιότητα στις αξίες της οικογένειας και της προσωπικής ευημερίας.
Τι ακριβώς περιλαμβάνουν οι αρμοδιότητες της Διευθύντριας σε ένα τέτοιο Κέντρο;
Ένα Κέντρο Ημερήσιας Φροντίδας για Άτομα με Αναπηρία έχει ως κύριο σκοπό την παροχή υποστηρικτικών υπηρεσιών και την ενίσχυση της ποιότητας ζωής των ατόμων με αναπηρία, προσφέροντας ασφαλές και υποστηρικτικό περιβάλλον κατά τη διάρκεια της ημέρας. Οι βασικές αρμοδιότητες μου περιλαμβάναν την παροχή εξειδικευμένων υπηρεσιών φροντίδας, την παρακολούθηση και αξιολόγηση της υγείας των εξυπηρετούμενων, τη διασφάλιση των προσωπικών αναγκών τους και την ανάπτυξη εξατομικευμένων προγραμμάτων που καλύπτουν τις φυσικές, ψυχικές και κοινωνικές τους ανάγκες. Επιπλέον, προγραμματίζονται ψυχαγωγικές και δημιουργικές δραστηριότητες που προάγουν την κοινωνική αλληλεπίδραση και την προσωπική ανάπτυξη των εξυπηρετούμενων, ενώ εξασφαλίζεται ότι οι ανάγκες τους σε επίπεδο κοινωνικοποίησης καλύπτονται πλήρως.
Παράλληλα, το κέντρο αναλαμβάνει την υποστήριξη των οικογενειών, παρέχοντας τους ενημέρωση για την κατάσταση των παιδιών τους και επίλυση προβληματισμών τους. Επίσης, η επικοινωνία και η συνεργασία με άλλους επαγγελματίες του χώρου, αλλά και με αρμόδιες υπηρεσίες είναι εξαιρετικά σημαντική για την ολιστική παρέμβαση σε πολλούς τομείς.
Πώς ξεκίνησε η λειτουργία του Κέντρου και πώς το αφήνεις;
Η δημιουργία του Κέντρου ξεκίνησε από την ανάγκη μιας ομάδας γονέων, οι οποίοι με τη βοήθεια του Παγκύπριου Συνδέσμου Γονέων Ατόμων με Νοητική Αναπηρία «ΠΑΣΥΓΟΑΝΑ», κατέθεσαν αίτημα για τη δημιουργία ενός τέτοιου κέντρου στην περιοχή. Επικοινωνώντας με τον τότε Κοινοτάρχη της Περιστερώνας, το όραμα για τη δημιουργία του Κέντρου έγινε πραγματικότητα. Ο έκτοτε κοινοτάρχης, μαζί με το άτυπο τότε Σύμπλεγμα Κοινοτήτων, ανέλαβαν μια σειρά από ενέργειες για την υλοποίηση αυτού του εγχειρήματος και έτσι σήμερα είναι υπηρεσία του Συμπλέγματος Κοινοτήτων Μόρφου.
Το Κέντρο ξεκίνησε τη λειτουργία του το 2013 με μόλις 4 άτομα εξυπηρετούμενα και σήμερα, είμαστε περήφανοι που εξυπηρετούμε 18 άτομα. Κατά τη διάρκεια αυτών των ετών, έχουμε αναπτύξει ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών και προγραμμάτων που καλύπτουν τις ανάγκες τους, όπως ειδική εκπαίδευση, εργοθεραπεία, χειροτεχνία, μουσική, γυμναστική και βιωματικά εργαστήρια από εκπαιδευόμενους ψυχολόγους. Επίσης στο χώρο υπάρχουν φροντιστές – κοινωνικοί συνοδοί, υπεύθυνη κουζίνας και υπεύθυνη καθαριότητας. Την ίδια ώρα, από το 2023, έχουμε αναλάβει το Πρόγραμμα Εργασίας με στήριξη και σήμερα εργοδοτούνται μέσα από το πρόγραμμά μας, από την καθοδηγήτρια εργασίας, 23 άτομα με αναπηρία. Επιπλέον, προσφέρουμε μεταφορικό μέσο για την καλύτερη εξυπηρέτηση των ατόμων, ενώ κάθε χρόνο οργανώνουμε εκδηλώσεις και εκδρομές για την ενίσχυση της κοινωνικοποίησης και ψυχαγωγίας τους.
Φεύγοντας από το Κέντρο, αισθάνομαι ότι αφήνω πίσω μου ένα χώρο λειτουργικό, δυναμικό και γεμάτο προοπτικές. Είναι σε ένα πολύ καλό επίπεδο και υπάρχουν ακόμα περιθώρια βελτίωσης. Είμαι απόλυτα σίγουρη ότι ο καινούργιος διευθυντής θα συνεχίσει με τον ίδιο ζήλο και θα καταφέρει να προσφέρει ακόμη περισσότερα, και ακόμα παραπάνω καινοτόμα σχέδια.
Τι δυσκολίες συνάντησες;
Σε ένα τέτοιο κέντρο, οι δυσκολίες και προκλήσεις είναι αναπόφευκτες, καθώς απαιτούνται ειδικές γνώσεις και πολύπλευρη προσέγγιση. Μια από τις προκλήσεις ήταν η διαχείριση των εξυπηρετούμενων σε στιγμές επιληψίας, επιθετικότητας ή άλλων σοβαρών καταστάσεων. Σ’ αυτές τις στιγμές, η άμεση αντίδραση, η ψυχραιμία και η συντονισμένη συνεργασία με το προσωπικό ήταν απολύτως καθοριστικές για την ασφάλεια των ατόμων.
Μια άλλη σημαντική πρόκληση ήταν η διαχείριση του προσωπικού. Η σωστή κατανομή των καθηκόντων, η εκπαίδευση και η συνεχιζόμενη παρακολούθηση ήταν απαραίτητα στοιχεία για να διασφαλίσουμε ότι το προσωπικό παρέχει την καλύτερη δυνατή φροντίδα, ενώ παράλληλα αντιμετωπίζουμε τις ανάγκες και τις δυσκολίες κάθε εργαζομένου. Και ας μην ξεχνάμε ότι χωρίς το προσωπικό ,δεν θα μπορούσε το κέντρο να βρίσκεται σε αυτό το σημείο. Επιπλέον, η διαχείριση του οικονομικού προϋπολογισμού ήταν πάντα η μεγαλύτερη πρόκληση που με ανησυχούσε. Οι περιορισμένοι πόροι απαιτούσαν στρατηγική και δημιουργικότητα για να εξασφαλιστεί ότι μπορούμε να συνεχίσουμε να παρέχουμε υψηλής ποιότητας υπηρεσίες, παρά τις οικονομικές δυσκολίες.
Παρά αυτές τις προκλήσεις, καταφέραμε να διαχειριστούμε με επιτυχία την κατάσταση και να διασφαλιστεί η συνεχιζόμενη εύρυθμη λειτουργία του κέντρου. Με την υποστήριξη της ομάδας του προσωπικού μου, την προσεκτική παρακολούθηση των αναγκών των εξυπηρετούμενων και τη συνεχιζόμενη επαγγελματική ανάπτυξη, τα καταφέραμε και πετύχαμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα για τα άτομα που φροντίζαμε.
Είχες τη στήριξη των κοινοτικών αρχών του Συμπλέγματος;
Κατά τη διάρκεια της θητείας μου, πάντα είχα την πλήρη στήριξη του Συμπλέγματος Κοινοτήτων και προπαντός της Διοικούσας Επιτροπής. Η συνεργασία μας υπήρξε εξαιρετική και άκρως εποικοδομητική. Η Διοικούσα Επιτροπή ήταν πάντα δίπλα μου, προσφέροντας καθοδήγηση και βοήθεια σε ότι χρειαζόμουν, κάτι που υπήρξε καθοριστικό για την ομαλή λειτουργία του Κέντρου και την επίτευξη των στόχων μας. Από την άλλη πλευρά, το Σύμπλεγμα Κοινοτήτων απέδειξε με τη στάση του ότι ήταν πάντα πρόθυμο. Και σε αυτό το σημείο να ευχαριστήσω τον έκτοτε πρόεδρο του Κέντρου, τον νυν πρόεδρο του Κέντρου και όλους τους προέδρους των Κοινοτήτων του Συμπλέγματος.
Τι αφήνεις στη μέση; Τι χρειάζεται να ολοκληρωθεί και τι άλλο μπορεί να γίνει;
Κατά τη διάρκεια της θητείας μου, έγιναν σημαντικά βήματα για την ανάπτυξη του Κέντρου. Ωστόσο, αφήνω στη μέση δύο σημαντικά σχέδια που βρίσκονται σε εξέλιξη. Το πρώτο αφορά τον κοινωνικό σχεδιασμό για την αγορά δικού μας λεωφορείου, το οποίο θα μειώσει σημαντικά τα οικονομικά έξοδα του Κέντρου και θα βελτιώσει την αυτονομία μας.
Το δεύτερο είναι η δημιουργία υποστηρικτικών κατοικιών διαβίωσης για άτομα με αναπηρία.
Επιπλέον, θεωρώ πως μια ιδέα που θα μπορούσε να υλοποιηθεί στο μέλλον είναι η διοργάνωση καλοκαιρινών εκδηλώσεων με τη συμμετοχή τραγουδιστών και καλλιτεχνών. Αυτές οι εκδηλώσεις δεν θα προσφέρουν μόνο ψυχαγωγία στην τοπική κοινότητα, αλλά θα μπορούσαν να λειτουργήσουν και ως πηγή εσόδων για το Κέντρο, ενισχύοντας τη χρηματοδότηση των δράσεών του. Παράλληλα, η προβολή του Κέντρου στα μέσα επικοινωνίας και στις γύρω περιοχές θα ενδυναμώσει ακόμα περισσότερο τη δημόσια εικόνα του, αναδεικνύοντας το έργο του και τη συμβολή του στην κοινότητα.
Υπάρχει η στήριξη της τοπικής κοινωνίας;
Η τοπική κοινωνία, γενικά, δείχνει στήριξη προς το Κέντρο. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι με τους οποίους η κοινότητα δείχνει την υποστήριξή της, όπως η συμμετοχή σε εκδηλώσεις που διοργανώνονται, οι δωρεές και η προσφορά εθελοντικής εργασίας. Παρ’ όλα αυτά, πιστεύω ότι υπάρχει περιθώριο για ανάπτυξη πιο στενών συνεργασιών και για περισσότερη ενεργή συμμετοχή. Συνεπώς, ενώ η υποστήριξη είναι παρούσα, υπάρχουν ευκαιρίες για να προχωρήσουμε σε μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση και συνεργασία για την ενίσχυση του Κέντρου σε πολλούς τομείς.
Σε προηγούμενη συζήτησή μας, είπες πως στόχος σου είναι η ένταξη στο Σχέδιο Δημιουργίας Κατοικιών Υποστηριζόμενης Διαβίωσης. Τι έγινε σε σχέση με αυτό;
Οι κατοικίες υποστηριζόμενης διαβίωσης αποτελούν ένα καινοτόμο και κοινωνικά υπεύθυνο σχέδιο, το οποίο έχει σχεδιαστεί για να προσφέρει στα άτομα με αναπηρία την ευκαιρία να ζήσουν ανεξάρτητα, αλλά με τη συνεχιζόμενη υποστήριξη και φροντίδα που χρειάζονται. Οι κατοικίες αυτές θα παρέχουν όχι μόνο ένα ασφαλές και άνετο περιβάλλον, αλλά και προγράμματα υποστήριξης που θα εξασφαλίσουν ότι τα άτομα που θα φιλοξενηθούν θα έχουν την καλύτερη ποιότητα ζωής, με σεβασμό στην προσωπικότητά τους και τις ανάγκες τους.
Ο κοινωνικός σχεδιασμός που έχει γίνει για την υλοποίηση αυτών των κατοικιών είναι προσανατολισμένος στην πλήρη ενσωμάτωσή τους στην τοπική κοινότητα, με δυνατότητες για κοινωνική συμμετοχή, εκπαίδευση και εργασία. Είμαστε πεπεισμένοι ότι αυτά τα έργα θα κάνουν τη διαφορά στην ποιότητα ζωής των ατόμων με αναπηρία και θα τους προσφέρουν την ευκαιρία για περισσότερη αυτονομία. Αναμένουμε από το Τμήμα Κοινωνικής Ενσωμάτωσης και το κράτος να αναλάβουν δράση και να ξανατρέξουν την προσφορά για την υλοποίηση αυτού του έργου, έτσι ώστε να υλοποιηθεί από εμάς όσο το δυνατόν συντομότερα και να φέρει το προσδοκώμενο όφελος στην τοπική κοινωνία και στα άτομα με αναπηρία.
