Ρεπορτάζ: Γιώργος Τάττης
Συρρικνώνεται ο ξεχωριστός πληθυσμός των χωριών του Συμπλέγματος E’ (χωριά Μόρφου και Βόρεια Πιτσιλιά), σύμφωνα με όλα όσα δείχνουν τα στατιστικά στοιχεία των τριών τελευταίων απογραφών, με οκτώ από τα δεκατέσσερα χωριά να σημειώνουν πτώση, ενώ τουλάχιστον τα έξι από αυτά τα οκτώ καταγράφουν αισθητή μείωση κατοίκων. Την ίδια ώρα, μόνο τρία από τα χωριά σημειώνουν αισθητή άνοδο και τρία μικρή έως ελάχιστη άνοδο, η οποία δεν επιφέρει διαφοροποίηση ως προς τα ουσιώδη δημογραφικά δεδομένα. Αξίζει όμως να ειπωθεί πως αν και μειώθηκε ο πληθυσμός της πλειοψηφίας των χωριών, σε πραγματικά νούμερα η αύξηση που παρουσιάζουν τα υπόλοιπα χωριά (και ιδιαίτερα η αριθμητική αύξηση στο Ακάκι) αντισταθμίζει την απώλεια σε ό,τι αφορά όλο το Σύμπλεγμα Κοινοτήτων. Χωρίς αυτό να αναιρεί την ουσία, η οποία θέλει την αστυφιλία να πλήττει την πλειοψηφία των χωριών.
Οι μεγάλοι χαμένοι
Το μεγαλύτερο πρόβλημα φαίνεται να καταγράφεται στα χωριά Ορούντα, Αγία Μαρίνα Ξυλιάτου, Βυζακιά, Αγία Ειρήνη, Καννάβια και Ξυλιάτο, με τον Αστρομερίτη και την Κάτω Μονή να σημειώνουν όχι τόσο σημαντική μείωση. Ενδεικτικά, σε σχέση με την απογραφή του 2001, η Αγία Ειρήνη καταγράφει τη μεγαλύτερη μείωση, χάνοντας το 39% των κατοίκων της, τα Κανάβια το 29%, η Ορούντα το 23%, η Αγία Μαρίνα το 22% και η Βυζακιά το 12%.
Σε σχέση με το 2001 ο Ξυλιάτος σήμερα καταγράφει μείωση μόλις 4%. Ωστόσο, συγκρίνοντας με την προτελευταία απογραφή του 2011 στην οποία υπήρξε προσωρινή αύξηση, το νούμερο της μείωσης από το 1992 φθάνει το 15%, το οποίο δεν φαίνεται ξεκάθαρα λόγω της αυξομείωσης που παρατηρείται Ο Αστρομερίτης, ενώ σημείωσε μικρή αύξηση μεταξύ 1992 – 2001, έκτοτε, εντοπίζεται μείωση της τάξης του 7%. Τέλος, ο πληθυσμός της Κάτω Μονής κατά τις τρεις τελευταίες απογραφές (2001, 2011, 2021) μειώθηκε στο 6%.
Οι μεγάλοι κερδισμένοι
Μπορεί σε πραγματικά νούμερα το Ακάκι να έχει την πρωτοκαθεδρία, με αύξηση 647 ατόμων κατά τις τέσσερεις τελευταίες απογραφές (27% αύξηση σε σχέση με το 1992), ωστόσο, τα χωριά που παρουσιάζουν υπέρμετρη αύξηση όταν αυτό προσεγγίζεται ποσοστιαία, είναι ο Άγιος Γεώργιος Καυκάλου και ο Κουτραφάς. Ο πρώτος παρουσιάζει αύξηση 625% από το 1992 και 93% από το 2001 και ο Κουτραφάς, λόγω και της πρόσμιξης των δύο παλαιών χωριών (Άνω και Κάτω) και της μετεγκατάστασης οικογενειών, παρουσιάζει αύξηση 493% από το 2001. Σε πραγματικά νούμερα όμως, η αύξηση αφορά μερικές δεκάδες ανθρώπων, δηλαδή, 26 και 69 άτομα αντίστοιχα, αφού ο πληθυσμός παλαιότερα ήταν μονοψήφιος.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το Ακάκι ευνόησε, πέραν από κάποιες κινήσεις της κοινοτικής αρχής, η ολοκλήρωση του αυτοκινητόδρομου, η ύπαρξη του Γυμνασίου και η εγγύτητά του με το Λύκειο Παλαιομετόχου. Αντίστοιχα, στον Άγιο Γεώργιο Καυκάλου φαίνεται να υπάρχει μια ροή από ανθρώπους από τις περιοχές της Πιτσιλιάς (Κυπερούντα), λόγω καλλιεργειών. Το εν λόγω χωριό εξάλλου είχε πάντα σχέσεις με την εν λόγω περιοχή.
Μιλώντας στην Εφημερίδα Δυτικής Λευκωσίας η Κοινοτάρχης Ακακίου Ελένη Γεωργοπούλου αναφέρει πως οι νέοι του Ακακίου έχουν αναπτύξει μια κοινοτική συνείδηση και ως εκ τούτου, «δεν φεύγουν, θέλουν να μείνουν στο χωριό τους. Ασχολούνται επίσης και λίγο με τη γεωργία». Προσθέτει φυσικά ότι η γεωγραφική τοποθεσία ευνοεί, καθώς «το Ακάκι είναι σχετικά κοντά, είναι σχεδόν στον αυτοκινητόδρομο». Σε σχέση με τις προβλέψεις για το μέλλον, η κ. Γεωργοπούλου εκτιμά πως αυτή η ανοδική πορεία θα συνεχισθεί, εάν ληφθούν υπόψη οι άδειες οικοδομής που εκδίδονται κάθε χρόνο στο Ακάκι τα τελευταία χρόνια, οι οποίες είναι πολλαπλάσιες των γειτονικών χωριών.
Τέλος, αναφέρει με λύπη της πως αυτή την άνοδο την έχει πληρώσει το Ακάκι, καθώς αυτά τα στατιστικά ήταν και ο λόγος που δεν μπήκε το χωριό στο Στεγαστικό Σχέδιο Αναζωογόνησης Ορεινών, Ακριτικών και Μειονεκτικών Περιοχών, στην κατηγορία των ακριτικών περιοχών. «Τα χωριά που εισήλθαν έχουν συνήθως πτώση στις άδειες οικοδομής και στα νεαρά ζευγάρια που παραμένουν στο χωριό». Ωστόσο, η κ. Γεωργοπούλου ξεκαθάρισε πως η κοινότητα θα συνεχίσει να επιδιώκει να εισέλθει στο εν λόγω στεγαστικό σχέδιο, καθώς και το Ακάκι είναι ακριτική κοινότητα.
Μη αξιοσημείωτη αύξηση, σταθερότητα και μικρές διακυμάνσεις
Μπορεί η Περιστερώνα να παρουσιάζει μικρή αύξηση σε σχέση με το 2001 (3%) και ακόμη μικρότερη σε σχέση με το 2011, όμως, αξίζει να αναφερθεί πως το χωριό υπολείπεται – μικρού μεν – πληθυσμού μέχρι να αγγίξει αυτόν του παρελθοντικού 1992. Αυτό φυσικά στην πραγματικότητα βιώνεται αρκετά πιο έντονα στην καθημερινότητα της κοινότητας, καθώς, λόγω της γήρανσης αλλά και της τάσης των νεαρών ζευγαριών να γεννούν λιγότερα τέκνα, οι γεννήσεις μειώνονται αισθητά, με αποτέλεσμα ο αριθμός των μαθητών να μειώνεται αισθητά ή να αντικαθίσταται από μαθητές από τρίτες χώρες.
Αντίστοιχα, το Ποτάμι είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση καθώς από το 1992 μέχρι και σήμερα αύξησε ελαφρώς τον πληθυσμό του, αλλά κατά τις τρεις τελευταίες απογραφές έχει 558 κάτοικους, πλην της τελευταίας που διεύρυνε τον πληθυσμό του μόλις ένα άτομο.
Σχετική διακύμανση παρατηρείται στο Νικητάρι, αφού, αν και παρατηρείται μείωση 2% μεταξύ 2011 και 2021, το χωριό παρουσιάζει αύξηση 3% σε σχέση με το 2001, θέτοντας το εν λόγω χωριό στην ομάδα των χωριών που δεικνύουν μια σταθερότητα, ιδιαίτερα αν αναλογιστείς πως ο πληθυσμός του σήμερα είναι σχεδόν ταυτόσημος με αυτόν του 1991.
