Ο Σύνδεσμος Εκτοπισθέντων “Η Επιστροφή”, της μαρωνίτικης, κατεχόμενης κοινότητας Αγία Μαρίνα Σκυλλούρας, η οποία βρίσκεται στη Δυτική Λευκωσία, ανάρτησε ένα κείμενο – διαμαρτυρία, σε σχέση με τα όσα συμβαίνουν εντός της Μαρωνίτικης Εκκλησίας.
Το κείμενο υπογράφει η Ηλιάνα Μαλτέζου, με τίτλο “Η Σιωπηλή Αλλοίωση της Ταυτότητάς μας – Μια Έκκληση των Κυπρίων Μαρωνιτών”
Παρατίθεται αυτούσιο το κείμενο:
Ως Κύπριοι Μαρωνίτες, αποτελούμε ένα αναπόσπαστο και ιστορικά ριζωμένο κομμάτι της πολιτισμικής πολυφωνίας του τόπου μας. Η μακραίωνη παρουσία μας στην Κύπρο, οι παραδόσεις μας, η γλώσσα μας, ο τρόπος ζωής μας και οι αξίες μας διαμορφώθηκαν μέσα στο πλαίσιο της κυπριακής κοινωνίας, καθιστώντας μας όχι απλώς θρησκευτική ομάδα, αλλά μοναδική πολιτισμική κοινότητα.
Δυστυχώς, σήμερα βιώνουμε έναν επικίνδυνο αποπροσανατολισμό και μια αργή, αλλά βαθιά αλλοίωση της ταυτότητάς μας. Οι κληρικοί και ο αρχιεπίσκοπος που στάλθηκαν στην Κύπρο από τον Λίβανο με σκοπό να υπηρετήσουν τους Κύπριους Μαρωνίτες παρά το γεγονός ότι μισθοδοτούνται από την Κυπριακή Δημοκρατία για να εξυπηρετήσουν την ανάγκη και την καθημερινότητα των Κυπρίων Μαρωνιτών-, διορίζουν Λιβανέζους σε θέσεις εκπροσώπησης, υπονοώντας, άμεσα ή έμμεσα, ότι οι Κύπριοι Μαρωνίτες δεν είναι άξιοι να διαχειριστούν την ίδια τους την κοινότητα.
Το πρόβλημα δεν είναι θεωρητικό· έχει ήδη υλοποιηθεί μέσα από συγκεκριμένες αποφάσεις που παραγκωνίζουν πλήρως την κυπριακή διάσταση της μαρωνιτικής κοινότητας. Χαρακτηριστικά παραδείγματα:
• Ο διορισμός Λιβάνιου ιερέα ως εκπροσώπου της Κύπρου στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εκκλησιών, ενός προσώπου παντελώς άγνωστου στην κοινότητά μας, που δεν έχει ποτέ ζήσει την κυπριακή μαρωνιτική εμπειρία, ούτε έχει επαφή με τα μέλη της.
• Ο διορισμός Λιβάνιας γυναίκας ως εκπροσώπου των Μαρωνιτών γυναικών της Κύπρου, χωρίς προηγούμενη διαβούλευση με την κοινότητα, χωρίς γνώση της πραγματικότητας που βιώνουν οι Μαρωνίτισσες στην Κύπρο.
Τέτοιες πρακτικές δεν μπορούν παρά να προκαλούν ανησυχία και προβληματισμό. Αντί να ενισχύουν τη φωνή και τη συμμετοχή των Κυπρίων Μαρωνιτών, καταλήγουν να μας απομακρύνουν από τη διαδικασία λήψης αποφάσεων που μας αφορούν άμεσα.
Διαμορφώνεται έτσι προς τα έξω μια εικόνα που δεν αντανακλά την πραγματική ταυτότητα, εμπειρία και ανάγκες της μαρωνιτικής κοινότητας στην Κύπρο.
Αναγνωρίζουμε τη σημασία της συνεργασίας και της ενότητας στον μαρωνιτικό κόσμο. Ωστόσο, η ενότητα δεν μπορεί να οικοδομηθεί στη βάση του αποκλεισμού, ούτε χωρίς ουσιαστική και ισότιμη συμμετοχή των Κυπρίων Μαρωνιτών.
Και ποια εικόνα δίνουμε, όταν οι διορισμένοι εκπρόσωποι μιας τέτοιας κοινότητας δεν μιλούν καν τη γλώσσα της χώρας την οποία εκπροσωπούν; Πώς είναι δυνατόν να υπερασπίζονται ή να μεταφέρουν τις ανησυχίες μας, όταν αδυνατούν να εκφραστούν στα ελληνικά, τη γλώσσα της πατρίδας μας και της καθημερινότητάς μας;
Οι εκπρόσωποι αυτοί είναι αραβόφωνοι και Λιβάνιοι – δεν είναι Κύπριοι Μαρωνίτες. Δεν αρνούμαστε τη θρησκευτική συγγένεια· την πολιτισμική και γλωσσική διαφορά όμως δεν μπορούμε να την παραγνωρίσουμε. Και δεν πρέπει να σιωπούμε όταν αυτή η διαφορά καταλήγει σε πλήρη παραμέληση και παραμόρφωση της κυπριακής μαρωνιτικής ταυτότητας.
Παράλληλα, η γλώσσα που χρησιμοποιείται από τους ιερείς και τον αρχιεπίσκοπο απέχει πολύ από την καθημερινή ελληνική που ομιλείται στην Κύπρο. Η απουσία σωστής μετάφρασης των κειμένων, η σύγχυση στους όρους και την ερμηνεία της θέσης και της ταυτότητας των Κυπρίων Μαρωνιτών, δημιουργεί παρανοήσεις και αλλοιώνει την ουσία μας. Δεν ζητάμε τίποτα περισσότερο από αυτό που δικαιούμαστε: σεβασμό στην πολιτισμική μας ιδιαιτερότητα, στην ιστορική μας πορεία και στην αξιοπρέπειά μας.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της αποσύνδεσης και παρανόησης είναι και η πρόσφατη δημόσια γραπτή δήλωση του ίδιου του Αρχιεπισκόπουμε με την ευκαιρία της εκκλογής του νέου Πάπα, σύμφωνα με την οποία γίνεται αναφορά στην «αγαπημένη γη της Κύπρου, νησί που μας φιλοξενεί εδώ και αιώνες». Αυτή η φράση, αποτέλεσμα λανθασμένης ή κακώς κατανοημένης μετάφρασης, είναι βαθιά προσβλητική για την ταυτότητα και την ιστορία μας. Δεν “φιλοξενούμαστε” στην Κύπρο – η Κύπρος είναι η πατρίδα μας.
Είμαστε παρόντες εδώ από τον 7ο αιώνα μ.Χ. και αποτελούμε οργανικό μέρος της κυπριακής κοινωνίας. Το να παρουσιάζεται η κοινότητά μας ως “ξένη” ή “φιλοξενούμενη” υπονομεύει την ιστορική μας ρίζα και δημιουργεί εσφαλμένες εντυπώσεις προς τα έξω – τόσο στην Πολιτεία όσο και στην κοινωνία.
Δεν είμαστε εναντίον των Λιβανέζων αδελφών μας. Σεβόμαστε απόλυτα τη θρησκευτική συγγένεια. Όμως, η πολιτισμική και κοινωνική πραγματικότητα είναι διαφορετική. Και όταν εκείνοι αναλαμβάνουν ρόλους καθοριστικούς για το μέλλον της κυπριακής μαρωνιτικής κοινότητας χωρίς εμάς, τότε μιλάμε για σιωπηλή εκτόπιση.
Αυτή η κατάσταση δεν μπορεί να συνεχιστεί. Απευθύνουμε έκκληση τόσο στην Εκκλησία όσο και στην Κυπριακή Πολιτεία να σκύψουν με σεβασμό και σοβαρότητα στο θέμα. Να αναγνωρίσουν τις στρεβλώσεις και να στηρίξουν τη δίκαιη και ισότιμη συμμετοχή των Κυπρίων Μαρωνιτών στις αποφάσεις και στη λειτουργία της ίδιας τους της κοινότητας.
Μια σοβαρή κριτική γίνεται πιο ισχυρή και ουσιαστική όταν συνοδεύεται από προτάσεις, από ένα όραμα για το πώς θα μπορούσαν να βελτιωθούν τα πράγματα, χωρίς διάθεση ρήξης αλλά με στόχο τη συνεργασία, τον σεβασμό και την αναγέννηση της κοινότητας.
Ποια είναι η πρότασή μας
Δεν επιθυμούμε την αντιπαράθεση. Ζητούμε τον διάλογο, τη συμπερίληψη και τον σεβασμό. Γι’ αυτό και καταθέτουμε συγκεκριμένες εισηγήσεις προς την Εκκλησία:
1. Δημιουργία Γραμματείας με συμμετοχή Κυπρίων Μαρωνιτών εντός της Αρχιεπισκοπής, αποτελούμενης από μορφωμένους και ενεργούς πολίτες της κοινότητας, για τη διαρκή υποστήριξη του Αρχιεπισκόπου και των κληρικών με γλωσσική, κοινωνική και πολιτισμική επάρκεια.
2. Συγκρότηση Συμβουλευτικής Ομάδας Σκέψης με Κύπριους Μαρωνίτες, που θα ενημερώνει και θα προτείνει τρόπους αντιμετώπισης των προκλήσεων που αφορούν την κοινότητα στην καθημερινότητα, τη νεολαία, την παιδεία, τον πολιτισμό και την επιβίωση των μαρωνιτικών χωριών.
3. Ορισμός εκπροσώπων της κοινότητας σε εθνικά και ευρωπαϊκά σώματα κατόπιν διαβούλευσης με την κοινότητα και όχι με απευθείας διορισμούς. Οι εκπρόσωποι οφείλουν να γνωρίζουν την ελληνική γλώσσα και να είναι μέρος της κοινωνικής πραγματικότητας των Κυπρίων Μαρωνιτών.
4. Προσεκτική και έγκυρη μετάφραση όλων των κειμένων (θρησκευτικών, επίσημων, επικοινωνιακών) ώστε να μην προκύπτουν παρανοήσεις ή αλλοιώσεις της ταυτότητάς μας.
5. Καλλιέργεια συνεργασίας με τους Μαρωνίτες του Λιβάνου σε πνεύμα αμοιβαίου σεβασμού, χωρίς όμως να ακυρώνεται η κυπριακή πολιτισμική ταυτότητα στο όνομα μιας αόριστης ενότητας.
Πιστεύουμε βαθιά ότι η Αρχιεπισκοπή μπορεί να αποτελέσει μοχλό ενίσχυσης και αναγέννησης της κοινότητάς μας. Όμως αυτό δεν μπορεί να συμβεί χωρίς τη φωνή των Κυπρίων Μαρωνιτών.
Η Κύπρος είναι η πατρίδα μας. Εδώ ζούμε, εδώ εργαζόμαστε, εδώ παλεύουμε να διατηρήσουμε τη μνήμη, την πίστη και τον πολιτισμό μας ζωντανά. Ας μας δοθεί ο χώρος και η εμπιστοσύνη να το κάνουμε.
Δεν ζητούμε χάρη. Ζητούμε το αυτονόητο:
Να μην σβήσουμε.
Να ακουστούμε.
Να σεβαστούν την ύπαρξή μας.