Ημέρα του κατακλυσμού σήμερα και μπορεί η γιορτή πλέον αυτή να εορτάζεται με ιδαιτερότητα σε Λάρνακα και ελεύθερη Αμμόχωστο, ωστόσο και οι παραλιακές περιοχές της Δυτικής Λευκωσίας πριν το 1974 και την εισβολή, είχαν επίσης την τιμητική τους.
Γιώργος Τάττης
Στα χωριά του κόλπου της Μόρφου μέχρι και την Τηλλυριά, οι άνθρωποι έβρισκαν αφορμή για να διασκεδάσουν και να τηρήσουν το έθιμο. Όπως αναφέρει η Χρυστάλλα Καρταμπή από την Μόρφου, “θυμούμαι τις παραδοσιακές πιτσίκλες, δηλαδή, απο όπου περνάς σε βρέχουν. Με το αυτοκίνητο προς τον Ξερό έπρεπε να είναι τα παράθυρα κλειστά, διότι μέσα στον κύριο δρόμο με λάστιχα μας κατάβρεχαν. Αυτή την μέρα έπρεπε να βραχείς. Στις δε παραθαλάσιες πόλεις γίνονταν γιορτές και πανηγύρια”.
Επιπρόσθετα, σε άλλη ανάρτησή της γράφει: “Ανοίγαν οι διατρήσεις και οι δεξαμένες της Μόρφου να τρέξει άφθονο το νερό για να “πιτσιλλίσουμε” ο ένας τον άλλο. Μετά, βέβαια, ήταν η αναχώρηση για το Ξερό όπου θα κάναμε ως συνήθως το πρώτο μπάνιο μας.
Στο δρόμο καθώς περνούσαμε απο τα χωριά Πραστειό και Πεντάγυια, μόλις που προλαβαίναμε να κλείσουμε τα παράθυρα στο αυτοκίνητο καθώς στο κύριο δρόμο κρατούσαν τις μάνικες και μας κατάβρεχαν. Τελικός προορισμός ο Σιάχουρος οπου κάτω απο τους ευκαλύπτους ακούγαμε τα λαϊκά της εποχής απο το jukebox, και μετά βουττούσαμε στην θάλασσα. Τι ωραία που ήταν η ζωή μας!
Φωτογραφία: Ο αδελφός μου σε διάτρηση στην Μόρφου γύρω στο 1965
Σημειώνεται επίσης πως σε απόσπασμα του βιβλίου του Κωνσταντίνου Γιαγκουλλή (από Γερόλακκο) με τίτλο”Κυπριακά ήθη και έθιμα”, αναγράφονται σημαντικά στοιχεία για τις εκδηλώσεις και την ιστορικότητα των πανηγυριών του Κατακλυσμού, της Δευτέρας της Πεντακοστής ή του Αγίου Πνεύματος ή της Αγίας Τριάδας.
Γιορτή του Κατακλυσμού σε όλο το νησί – Η σημασία και η διαχρονικότητα της εορτής
Όπως διαφαίνεται, αρκετοί από τα χωριά της ευρύτερης περιοχής της Δυτικής Λευκωσίας, μετέβαιναν στα μεγάλη πανηγύρια, στα οποία γίνονταν και ποιητικοί διαγωνισμοί, κυρίως στις μεγάλες παράλιες πόλεις. Ωστόσο, έμφαση δίνεται στην Αμμόχωστο, την Κερύνεια και τη Λάρνακα. Σε αυτά τα πανηγύρια στήνονται και υπαίθριες αγορές, στις οποίες πωλούνταν διάφορα προϊόντα, με αποτέλεσμα, πολλοί κάτοικοι της Δυτικής Λευκωσία, να μετέφεραν τις πραμάτειες τους σε αυτά τα πανηγύρια. Ειδικότερα όταν η τοπική παραγωγή οπωρικών και λαχανικών ήταν ίσως η πιο γνωστή ανά το παγκύπριο. Από τα περβόλια και τα λαχανικά της Μόρφου, μέχρι τα φρούτα της Σολιάς και της Μαραθάσας.
Για το πανηγύρι του Κατακλυσμού γράφει και ο Κυρ. Καραμάνος:
«Ό,τι καλύτερο έχει να επιδείξει η Κύπρος εκείνη τη χρονιά, εκτίθεται στην πανήγυρη του Κατακλυσμού και βρίσκεται στη διάθεση των αγοραστών. Οι παραγωγοί φυλάν προσεχτικά όλον το χρόνο τα διάφορα προϊόντα τους να τα παρουσιάσουν στη γιορτή του Κατακλυσμού, οπότε τα καλύτερα βραβεύονται από ειδική επιτροπή. Εκεί εκτίθενται τα ωραία φρούτα της Πιτσιλιάς, της Λεύκας και του Μόρφου, άλλα παρασκευάσματα ειδικής κυπριακής τεχνοτροπίας, όπως τα χοιρομέρια το απόκτιν, ο τραχανάς, τα χαλούμια, τ’ αμπελοπούλια και άλλα, που μπορεί να τα γευθεί ο καθένας αγοράζοντάς τα». [¹]
Συνεχίζοντας ο κ. Γιαγκουλλής, αναφέρεται και στην Τηλλυρία:
Στην περιοχή του Κάτω Πύργου Τηλλυρίας φαίνεται ότι κατά τις γιορτές του Κατακλυσμού δινόταν έμφαση στους χορευτικούς και κολυμβητικούς διαγωνισμούς, με βάση το εξής δημοσίευμα της εφ. Ελευθερία (1945):
Την παρελθ. Δευτέραν διεξήχθησαν εν Κ. Πύργω οι Α΄ Παντηλλυριακοί κολυμβητικοί αγώνες και διαγωνισμοί χορού, τους οποίους διωργάνωσεν επί τη εορτή του Κατακλυσμού ο Σύλλογος «Ένωσις Νέων Πύργου Τηλλυρίας». Την κριτικήν επιτροπήν των μεν αγώνων απετέλεσαν οι κ.κ. Δ. Νικολαΐδης, Θ. Μίτλεττον, Χρ. Λίβας και Π.Ν. Πηλείδης, των δε χορών οι αυτοί, καθώς και η δ. Κατίνα Μικελλίδου και οι κ.κ. Κ. Προυσής και Γ. Μιχαηλίδης. Εκ των καθαρών εισπράξεων 25% θα διετεθούν υπέρ του Νοσοκομείου Κ. Πύργου.