Καταγγελία για Αυθαίρετες Κατεδαφίσεις Οικιών σε Μαρωνιτικά Χωριά των Κατεχόμενων Περιοχών της Κύπρου (Ασώματος, Αγία Μαρίνα) με προτροπή για άμεση θεσμικής αντίδρασης της Κυπριακής Δημοκρατίας καταθέτει το Κίνημα Οικολόγων και συγκεκριμένα η Αντιπρόεδρος Α’ Κατερίνα Χατζηστυλλή.
Σημειώνεται πως σε προηγούμενη δημοσίευση της Εφημερίδας μας, αναφέρθηκαν καταγγελίες για ζημιές στην Εκκλησία της Αγίας Μαρίνας Σκυλλούρας.
Δείτε την ανακοίνωση της κ. Χατζηστυλλή:
Υποβάλλεται προς αξιολόγηση και άμεση θεσμική ανταπόκριση ζήτημα υψίστης σημασίας, το οποίο άπτεται της προστασίας των δικαιωμάτων μειονοτήτων, της πολιτισμικής συνέχειας και του ανθρωπιστικού δικαίου, αναφορικά με τη Μαρωνιτική Κοινότητα της Κύπρου. Το εν λόγω ζήτημα κατατέθηκε επισήμως στον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, κ. Νίκο Χριστοδουλίδη, από την Αντιπρόεδρο Α΄ του Κινήματος Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών, Κ Χατζηστυλλή, στο πλαίσιο της επίσημης επίσκεψης της νέας ηγεσίας του Κινήματος στο Προεδρικό Μέγαρο (03.06.2025).
Κατά την τελευταία εξαμηνία (περίπτωση Αγίας Μαρίνας) και εντονότερα τις τελευταίες εβδομάδες (περίπτωση Ασωμάτου), καταγράφονται, σε δύο εκ των τεσσάρων μαρωνιτικών χωριών που τελούν υπό τουρκική κατοχή, μαζικές και αιφνίδιες κατεδαφίσεις οικιών.
Συγκεκριμένα, στην Αγία Μαρίνα έχουν κατεδαφιστεί 15 από τις περίπου συνολικά 20 οικίες της κοινότητας, ενώ στον Ασώματο ο αριθμός των κατεδαφισμένων οικιών ανέρχεται σε τουλάχιστον 17. Οι εν λόγω ενέργειες υλοποιούνται απουσία οποιασδήποτε προηγούμενης ειδοποίησης, διαβούλευσης ή αιτιολόγησης, με άμεση εμπλοκή στρατιωτικών μηχανισμών του κατοχικού καθεστώτος.
Οι πράξεις αυτές εγείρουν σοβαρότατα ζητήματα σε τρία διακριτά επίπεδα:
1. Νομικό και Ανθρωπιστικό:
Η αυθαίρετη κατεδάφιση ιδιωτικών οικιών συνιστά κατάφωρη παραβίαση θεμελιωδών δικαιωμάτων, όπως το δικαίωμα στην ιδιοκτησία, το δικαίωμα επιστροφής και εγκατάστασης, καθώς και η αρχή της μη-διάκρισης, ιδίως εις βάρος αναγνωρισμένης θρησκευτικής μειονότητας. Οι ενέργειες αυτές συγκρούονται με διατάξεις του διεθνούς ανθρωπιστικού και εθιμικού δικαίου.
2. Πολιτιστικό και Ιστορικό:
Πέραν της υλικής καταστροφής, οι εν λόγω πράξεις συνιστούν απόπειρα συστηματικής πολιτισμικής αποσύνδεσης των Μαρωνιτών από τους ιστορικούς τους τόπους. Αποσκοπούν στην αλλοίωση της πολιτισμικής ταυτότητας του τοπίου και στη διαγραφή τεκμηρίων της Μαρωνιτικής παρουσίας στα κατεχόμενα, πράξη που μπορεί να ενταχθεί στο ευρύτερο πλαίσιο της πολιτιστικής εθνοκάθαρσης.
3. Πολιτικό και Γεωστρατηγικό:
Η χρονική συγκυρία των κατεδαφίσεων, σε περίοδο κατά την οποία επανέρχονται ανεπίσημα στο τραπέζι της συζήτησης Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ), τα οποία ενδέχεται να περιλαμβάνουν την επιστροφή Μαρωνιτικών χωριών υπό ελληνοκυπριακή διοίκηση, δημιουργεί εύλογες υπόνοιες περί στοχευμένης δημιουργίας τετελεσμένων που παρεμποδίζουν την επιστροφή ή επανεγκατάσταση των νόμιμων ιδιοκτητών.
Υπό το πρίσμα των ανωτέρω, προτείνεται η λήψη των ακόλουθων άμεσων και θεσμικών μέτρων:
• Ενεργοποίηση αρμόδιων κρατικών υπηρεσιών για τη συστηματική τεκμηρίωση των γεγονότων, σε συνεργασία με τις Μαρωνιτικές Εκκλησιαστικές Αρχές, τους τοπικούς εκπροσώπους των χωριών και οργανωμένες μορφές της κοινότητας.
• Καταχώρηση του ζητήματος στην επίσημη ατζέντα επαφών της Κυπριακής Δημοκρατίας με την UNFICYP, με στόχο την επιτόπια αξιολόγηση και καταγραφή της κατάστασης, στο πλαίσιο της εφαρμογής των αρχών του διεθνούς δικαίου και της προστασίας μειονοτικών πληθυσμών σε ένοπλες συγκρούσεις.
• Άμεση ενημέρωση και κινητοποίηση διεθνών θεσμών, όπως ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, η Ευρωπαϊκή Ένωση, η UNESCO και το Συμβούλιο της Ευρώπης, με επίκληση των σχετικών διατάξεων:
o της Σύμβασης της Χάγης του 1954 για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς σε Περίπτωση Ένοπλης Σύρραξης,
o της Σύμβασης-Πλαισίου για την Προστασία των Εθνικών Μειονοτήτων (Συμβούλιο της Ευρώπης),
o καθώς και άλλων συναφών διεθνών πράξεων που προβλέπουν την υποχρέωση σεβασμού και διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς και των δικαιωμάτων των αυτόχθονων και θρησκευτικών κοινοτήτων.
Η Κυπριακή Δημοκρατία οφείλει να προβεί σε τεκμηριωμένη, άμεση και αποφασιστική παρέμβαση. Η προστασία της Μαρωνιτικής Κοινότητας από πολιτικές εκτοπισμού και πολιτιστικής εξάλειψης αποτελεί ηθικό, θεσμικό και εθνικό καθήκον. Η αδράνεια ή η καθυστέρηση ενδέχεται να εδραιώσει μη αναστρέψιμες συνθήκες απώλειας ενός πολύτιμου πολιτισμικού και ανθρωπογενούς κεφαλαίου.
Κατερίνα Χατζηστυλλή
Αντιπρόεδρος Α’, Κινήματος Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών
Δημοτική Σύμβουλος Δήμου Στροβόλου
Ίδρυμα Universitas (Διευθύντρια)
