Η μνήμη και η θυσία αγωνιστών όπως ο Νίκος Ιωάννου-Ψωμά αποτελούν διαρκή πυξίδα ευθύνης για όλους μας, μας υπενθυμίζουν τις αξίες της ελευθερίας, της αξιοπρέπειας και της ενότητας, πάνω στις οποίες θεμελιώθηκε η Κυπριακή Δημοκρατία και τις οποίες οφείλουμε να διαφυλάξουμε και να μεταδώσουμε στις επόμενες γενιές είπε η Υφυπουργός Πολιτισμού Βασιλική Κασσιανίδου, σε χαιρετισμό, εκ μέρους του Προέδρου της Δημοκρατίας, Νίκου Χριστοδουλίδη, σε εκδήλωση μνήμης και τιμής για τον αγωνιστή τη Δευτέρα στη Δημοσιογραφική Εστία.
Σημειώνεται ότι ο Νίκος Ιωάννου – Ψωμά είναι ένας από τους θρυλικούς αντάρτες της ΕΟΚΑ με καταγωγή την ευρύτερη περιοχή της Μόρφου, όπου έδρασε στις περιοχές Μαραθάσας, Μόρφου, Σολέας. Είναι επίσης μέρος της γνωστής φωτογραφίες με τους αντάρτες της ΕΟΚΑ.
Η εκδήλωση, την οποία ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έθεσε υπό την αιγίδα του, είπε η Υφυπουργός, πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της επετείου των 70 χρόνων από την έναρξη του Απελευθερωτικού Αγώνα της ΕΟΚΑ 1955-1959.
“Εκδηλώσεις μνήμης και τιμής έχουν ιδιαίτερη και διαχρονική σημασία, καθώς μας υπενθυμίζουν ότι στα τέσσερα εκείνα καθοριστικά χρόνια, από το 1955 έως το 1959, παιδιά και νέοι, γυναίκες και άνδρες, άνθρωποι κάθε ηλικίας και κοινωνικής προέλευσης, περιφρόνησαν την ισχύ των αγγλικών αποικιακών δυνάμεων, αψήφησαν κάθε κίνδυνο και αγωνίστηκαν με αυταπάρνηση για την ελευθερία της πατρίδας μας”, ανέφερε η κ. Κασσιανίδου.
Πρόσθεσε ότι κάποιοι από αυτούς πλήρωσαν το ύψιστο τίμημα με την ίδια τη ζωή τους και δεν πρέπει ποτέ να λησμονούμε ότι αποτέλεσμα αυτού του αγώνα υπήρξε η ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η Υφυπουργός αναφέρθηκε στην απόφαση της οικογένειας του αγωνιστή Νίκου Ιωάννου-Ψωμά να δωρίσει στο Μουσείο Αγώνος τη στολή που φορούσε κατά τη διάρκεια του αγώνα, καθώς και άλλα προσωπικά του αντικείμενα, προσθέτοντας ότι στο Μουσείο ο αγώνας της ΕΟΚΑ ζωντανεύει μπροστά στα μάτια του επισκέπτη μέσα από φωτογραφικό υλικό, προκηρύξεις, εντολές, διαταγές και οδηγίες της Οργάνωσης που διασώθηκαν, καθώς και μέσα από τα προσωπικά αντικείμενα των αγωνιστών που εκτίθενται στις αίθουσες του.
“Τα εκθέματα αυτά αποτελούν αδιάψευστους μάρτυρες των ιστορικών γεγονότων και της ανεκτίμητης προσφοράς όλων όσοι ανταποκρίθηκαν στο ιερό κάλεσμα της πατρίδας για την αποτίναξη του αγγλικού ζυγού. Εξίσου σημαντικό είναι το γεγονός ότι το Μουσείο Αγώνος λειτουργεί ως ιστορικό και επιστημονικό κέντρο, όπου ερευνητές μπορούν να αντλήσουν πληροφορίες, ενώ παράλληλα επιτελεί ουσιαστικό εκπαιδευτικό ρόλο, φιλοξενώντας κάθε χρόνο μεγάλο αριθμό μαθητών”, ανέφερε η Υφυπουργός.
Επεσήμανε ότι για τον λόγο αυτό, η αναβάθμιση και ο εκσυγχρονισμός του Μουσείου αποτελεί προτεραιότητα για το Υφυπουργείο και έχουν ήδη τεθεί σε εφαρμογή τα πρώτα ουσιαστικά βήματα προς την επίτευξη αυτού του στόχου.
Νίκος I.Ψωμάς: Καταδικασμένος σε θάνατο το 1957 ξεγέλασε τον Χάρο επί 63 χρόνια (Επισυνάπεται κείμενο από την Εφημερίδα Σημερινή και τον Λάζαρο Μαύρο, από τις 21/12/2020)
Ο ΝΙΚΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ ΨΩΜΑΣ ορκίστηκε μέλος της ΕΟΚΑ τον Νοέμβριο του 1954. Έσπευσε εθελοντής αντάρτης στον Κύκκο με επικεφαλής τον συγχωριανό και φίλο του Μάρκο Δράκο τον Νοέμβριο του 1955 και έλαβε μέρος σε αλλεπάλληλες ενέδρες εναντίον των βρετανικών στρατευμάτων κατοχής.
ΑΠΕΒΙΩΣΕ χθες στα 87 του ο εκ των επιστήθιων συναγωνιστών του ΜΑΡΚΟΥ ΔΡΑΚΟΥ στο αντάρτικο της Ε.Ο.Κ.Α. ΝΙΚΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ ΨΩΜΑΣ από την σκλαβωμένη Λεύκα.
ΤΟΝ ΕΙΧΑΜΕ συναντήσει τελευταία φορά στις 28 Ιανουαρίου 2020 στην κατάμεστη από κόσμο Αίθουσα Ηρώων του Ιδρύματος Απελευθερωτικού Αγώνα ΕΟΚΑ 1955-59 στην Λευκωσία όπου προσκληθήκαμε να μιλήσουμε για την ζωή, την δράση, την θυσία και την αθανασία του Ήρωα Μάρκου Δράκου.
Σεμνότατος ο Ψωμάς καθόταν πίσω ακριβώς από τις αδελφές του ήρωα την κυρία Μεγαλύνη και την κυρία Μαρία.
ΕΝΑ μεγάλο μέρος των πρωτογενών πληροφοριών για την δράση του Αρχιαντάρτη της ΕΟΚΑ στα βουνά του Κύκκου, Μάρκου Δράκου, και των ηρώων συναγωνιστών του, επαληθεύονται με εξαντλητικές λεπτομέρειες στο βιβλίο που είχε εκδόσει το 2011 και το επανεξέδωσε το 2015 ο Νίκος Ιωάννου Ψωμάς, με τίτλο «Εμπειρίες και βιώματα ΕΟΚΑ 1955-1959».
Ο 22χρονος το 1955 Αντάρτης Νίκος Ιωάννου Ψωμάς, σε όλη την έκτοτε διάρκεια του βίου αισθανόταν την πίκρα ότι σ’ εκείνη την αποτυχημένη ενέδρα της 15ης Δεκεμβρίου 1955 στο Μερσινάκι, το όπλο που πρώτη φορά χειριζόταν, ένα γερμανικό ΜΡ-44 Στούρμγκεβερ 7,92Χ33χλστ, έπαθε εμπλοκή πριν καν ρίξει το πρώτο του φυσίγγιο:
– Στην μάχη όπου θυσιάστηκε ο σύντροφός του, πρώτος σε μάχη νεκρός αντάρτης της ΕΟΚΑ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΜΟΥΣΚΟΣ,
– τραυματίστηκε ο ομαδάρχης τους ΜΑΡΚΟΣ ΔΡΑΚΟΣ,
– συνελήφθησαν και απαγχονίστηκαν (9.8.1956) οι σύντροφοί του ΑΝΔΡΕΑΣ ΖΑΚΟΣ και ΧΑΡΙΛΑΟΣ ΜΙΧΑΗΛ.
Ο ΝΙΚΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ ΨΩΜΑΣ ορκίστηκε μέλος της ΕΟΚΑ τον Νοέμβριο του 1954. Έσπευσε εθελοντής αντάρτης στον Κύκκο με επικεφαλής τον συγχωριανό και φίλο του Μάρκο Δράκο τον Νοέμβριο του 1955 και έλαβε μέρος σε αλλεπάλληλες ενέδρες εναντίον των βρετανικών στρατευμάτων κατοχής.
– Συνελήφθη μετά από προδοσία στις 15.1.1957 και επί τετραήμενο υπέστη φρικτά βασανιστήρια στα εγγλέζικα μπουντρούμια των Πλατρών.
– Στις 28.2.1957 το «ειδικό δικαστήριο» των Άγγλων τον κατεδίκασε σε θάνατο.
– Την 1.5.1957 ο Άγγλος κυβερνήτης Χάρντινγκ, ανακοίνωσε την μετατροπή της θανατικής καταδίκης των θανατοποινιτών της ΕΟΚΑ σε ισόβια φυλάκιση.
– Στις 5 Αυγούστου 1958 ο Νίκος Ιωάννου Ψωμάς απέδρασε ως «ασθενής» από το Νοσοκομείο Λευκωσίας, διέφυγε και πάλιν στο αντάρτικο και ανέλαβε αρχηγός των ανταρτικών ομάδων της ΕΟΚΑ στην περιοχή Μαραθάσας, μέχρι τέλους του αγώνα 15.3.1959.
– Στα κρησφύγετα της ΕΟΚΑ στα βουνά του Κύκκου οι αντάρτες του Μάρκου Δράκου υποδέχθηκαν, τις πρώτες μέρες του Γενάρη 1956, μετά την διαφυγή του από την Μάχη των Σπηλιών της 11.12.1955, τον Αρχηγό Διγενή ο οποίος από εκεί διεύθυνε τον αγώνα μέχρι τον Ιούνιο του 1956.
– Στις 28 Φεβρουαρίου 1956, υπό την κάλυψη της ανταρτικής ομάδας ΟΥΡΑΝΟΣ του Μάρκου Δράκου πραγματοποιήθηκε στον Κύκκο η μυστική συνάντηση του ΕΘΝΑΡΧΗ ΜΑΚΑΡΙΟΥ και του ΑΡΧΗΓΟΥ ΔΙΓΕΝΗ, όπου συζητήθηκαν οι συνομιλίες Χάρντινγκ – Μακαρίου που προηγήθηκαν.
– Θεωρήθηκε τότε ότι οι συνομιλίες θα οδηγούσαν σε συμφωνία και θα έληγε ο ένοπλος αγώνας.
– Γι’ αυτό ο Αρχηγός Διγενής επέτρεψε 29.2.1956 στον αντάρτη Μίκη Φυρίλλα να φωτογραφίσει εκεί τους αντάρτες και είναι έκτοτε οι μοναδικές φωτογραφίες του Διγενή στο αντάρτικο με την ομάδα του Μάρκου Δράκου, συμπεριλαμβανομένου και του Νίκου Ιωάννου Ψωμά, οι οποίες επίσης δημοσιεύονται και στο βιβλίο του.
Ο ΕΚΛΙΠΩΝ, πάντοτε σεμνός, ταπεινός, αθόρυβος και, ιδίως, αποτελεσματικός, υπηρέτησε επάξια επί δεκαετίαν, επικεφαλής της ΚΥΠ, αφήνοντας άριστες αναμνήσεις σε όσους μαζί του έτυχε να συνεργαστούν.
ΟΔΕΥΕΙ εις Χώρα Ζώντων, Εις το Καθ’ Ομοίωσιν Επαναγαγόμενος, το Αρχαίον Κάλλος Αναμορφώσασθαι, παίρνοντας μαζί του, τα χαιρετίσματα και τις απολογίες όλων μας στους Ήρωες Συναγωνιστές του που ΕΚΕΙ τον υποδέχονται.
